รู้หรือไม่ว่า ระเบิด!! ก็ใช้ทำเครื่องประดับได้

“Architect 22” บริษัทออกแบบในนิวยอร์ก ออกแบบ เครื่องประดับ ที่ทำจากระเบิดในสงครามเวียดนาม ในชื่อโปรเจคว่า “Project Peace Bomb” ซึ่งนับว่าเป็นการสนับสนุนและประชาสัมพันธ์ผลงานของช่างฝีมือที่ผลิตกำไลข้อมือจากการหลอมโลหะระเบิดได้อย่างดีเยี่ยม

การผลิตกำไลนี้ เป็นการผลิตที่ใส่ใจรายละเอียดทุกขั้นตอน มีการสลักตัวอักษรภาษาอังกฤษที่กำไล อย่างประโยคที่่ว่า “Love is the Bomb” และ “Dropped+Made in Laos” โดยใช้คำสแลงว่า “bomb” ที่มีความหมายว่า “เยี่ยมยอด”

Elizabeth Suda ผู้ร่วมก่อตั้งบริษัท Article 22 กล่าวว่า “ต้องการให้เครื่องประดับเป็นเหมือนเครื่องมือในการสื่อสารในสิ่งที่เราต้องการบอก เพราะไม่ว่าใครก็ตามที่เห็นเครื่องประดับนี้ จะต้องเกิดคำถามในใจอย่างแน่นอนว่า มันคืออะไร? และ ทำไมจึงใช้ระเบิดเป็นวัสดุในการผลิต? ซึ่งตัวอักษรเหล่านี้คงจะเป็นตัวช่วยตอบคำถามและข้อสงสัยเหล่านั้นได้”

โดยหลักการแล้ว UXO หรือ องค์การเก็บกู้ระเบิดแห่งชาติลาว จะต้องใช้เวลานานถึง 800 ปี ในการกำจัดระเบิดที่ยังไม่ระเบิดทั้งหมดซึ่งยังคงฝังตัวอยู่ในเขตประเทศลาวให้หมดไป

ไอเดียการทำเครื่องประดับจากระเบิดนี้ เริ่มมาจาก “ช้อน” ในขณะนั้น Elizabeth มีโอกาสได้พบช่างฝีมือทำช้อนในหมู่บ้านแห่งหนึ่ง ซึ่งเป็นช้อนแบบเดียวกันกับที่ชาวลาวใช้ทานอาหารในแต่ละวันอยู่แล้ว เมื่อเธอได้มองช้อนจากฝีมือช่างกลุ่มนี้ใกล้ ๆ ก็พบว่าช้อนที่เห็นนี้ทำมาจากเศษโลหะที่หลอมละลาย รวมทั้งเศษโลหะจากระเบิดของอเมริกา จนเกิดปิ๊งไอเดียในการสร้างสิ่งประดิษฐ์ที่มีประโยชน์และมีคุณค่า โดยใช้สิ่งของที่ดูไร้ค่าหรือดูเลวร้ายอย่างระเบิดในสงครามมาเป็นวัสดุ จนได้ออกมาเป็นกำไลข้อมือในผลงานออกแบบชิ้นแรกของ Article 22 ด้วยความร่วมมือกับช่างฝีมือกลุ่มดังกล่าว

Article 22 ช่วยสร้างรายได้ให้แก่ชาวบ้านในชุมชน โดยการริเริ่มกิจกรรมและสร้างธุรกิจแบบยั่งยืน เพื่อให้คนในรุ่นต่อ ๆ ไปยึดเอารากฐานของธุรกิจเดิมที่พ่อแม่ได้สร้างไว้ และนำไปต่อยอดได้เอง และยังช่วยพัฒนาให้เศรษฐกิจก้าวหน้าอย่างยั่งยืน รักษาวัฒนธรรมให้คงอยู่โดยใช้ทักษะที่มี รวมถึงทรัพยากรในท้องถิ่น

การผลิตเครื่องประดับจากระเบิดนี้ นับว่าเป็นการช่วยกำจัดพื้นที่ที่มีระเบิดซึ่งยังไม่ทำงานแฝงอยู่ ส่งผลให้ชาวลาวรวมไปถึงคนรุ่นหลังอาศัยอยู่บนพื้นที่ของตนได้อย่างปลอดภัย นอกจากนี้ Article 22 ยังบริจาคเงินให้กับกองทุนหมู่บ้านที่ได้รับการสนับสนุนจากองค์กรเอกชนเพื่อสาธารณประโยชน์ (NGO) ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ เงินจำนวน 10% ที่ได้จากการขายเครื่องประดับถูกนำเข้ากองทุนหมู่บ้านเพื่อการพัฒนาต่อไปในอนาคต ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาด้านระบบไฟฟ้า หรือการลงทุนเรื่องการเงินเพื่อการปศุสัตว์ ซึ่งตลอดระยะเวลากว่า 1 ปี ที่ Article 22 ร่วมมือกับกลุ่มช่าง ก็ทำให้หมู่บ้านนี้กลายเป็นอีกหนึ่งหมู่บ้านที่สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวได้มากที่สุดหมู่บ้านหนึ่งของจังหวัด ส่งผลให้คนในหมู่บ้านมีรายได้จากการขายสินค้างานฝีมือต่าง ๆ เพิ่มมากขึ้น

วันนี้ Article 22 ค่อย ๆ พัฒนาจนกลายเป็นแบรนด์เครื่องประดับที่มีสินค้าหลากหลาย ตั้งแต่สินค้าสุดหรูทั้งสร้อยข้อมือ สร้อยคอ แหวน ต่างหู วางขายมากกว่า 100 ร้านทั่วโลก รวมทั้งในพิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัยแห่งใหม่ในนิวยอร์กด้วยเช่นกัน โดยแบ่งไลน์การผลิตออกเป็น 2 ไลน์ ได้แก่ Article 22.1 กลุ่มสินค้าเครื่องประดับที่มีเรื่องราวและที่มา ขายในราคาไม่สูงมากนัก และ Article 22.2 กลุ่มสินค้าที่ได้จากการผสมผสานวัสดุอื่นลงไปในเครื่องประดับด้วย เช่น เงินสเตอร์ลิง, ทองคำสีกุหลาบ และ Black Rhodium

Elizabeth กล่าวว่า “ในสินค้าคอลเล็คชั่นแรก จะเป็นการผลิตโดยอยู่ในขอบเขตที่สามารถทำได้ในหมู่บ้าน ดังนั้น สินค้าของเธอจึงเป็นสินค้าแฮนด์เมดทั้งหมด ส่วนในคอลเล็คชั่นที่ 2 เป็นการพัฒนาจากคอลเล็คชั่นแรก”

แม้ว่าเธอจะเป็นผู้ผลิตสินค้าทุกชิ้นด้วยตัวเอง แต่เธอยังสนใจร่วมงานกับศิลปินท่านอื่นด้วยเช่นกัน เพราะต้องการเห็นแนวคิดและไอเดียที่หลากหลายจากศิลปินท่านอื่น โดยเธอได้แสดงความคิดเห็นไว้ว่า “เราจะได้เห็นไอเดียของคนอื่น ได้เห็นอะไรใหม่ ๆ เพราะถ้าเราเข้าไปสัมผัสวัฒนธรรมของคนอื่น ก็จะสามารถนำวัฒนธรรมเหล่านั้นมาปรับใช้กับวัฒนธรรมและผลงานของเราได้ ซึ่งนับว่าเป็นประโยชน์กับลูกค้า เพราะพวกเขาจะได้เห็นอะไรที่แปลกใหม่ มีเอกลักษณ์ รวมทั้งได้เห็นการบอกเล่าเรื่องราวจากตัวผลงานที่ถ่ายทอดไป”

ในปี 2014 นี้ นับว่าลูกค้าที่ซื้อเครื่องประดับทั้งหมดจาก PeaceBomb มีส่วนช่วยกำจัดพื้นที่ที่มีระเบิดซุกซ่อนอยู่ในเขตประเทศลาวได้มากถึง 65,000 ตารางเมตร ซึ่งเครื่องประดับจาก Article 22 นี้ ยังเรียกได้ว่าเป็นสื่อกลางในการถ่ายทอดเรื่องราวและเป็นตัวกลางเชื่อมโยงคนในสังคมต่าง ๆ ได้อย่างกว้างขวาง

Source: inhabitat